Бектемир Мурзубраимовичтин жогорку окуу жайлар \ч\н кылган иштери эбегейсиз

Элибизде «търълд\ биръъ намыска, търълд\ биръъ жън эле» деген съз бар. Кыргыз элинин намысы \ч\н търългън адамдардын катарына академик Бектемир Мурзубраимович Мурзубраимовду айтууга болот. Агайды мен студенттик кезден бери  жакшы билип калдым. СССР урап, союз таркагандан кийин комсомол комитетинин ордуна Оштогу жогорку окуу жайлар менен бирге Ош мамлекеттик педагогикалык институтунда (ОшМУ), Ош жогорку технологиялык колледжинде (ОшТУ)  жаштар комитети т\з\лгън. Бектемир Мурзубраимович ошол мезгилде Ош мамлекеттик педагогикалык институтунун табият таануу-география факультетинин деканы эле. Биздин демилгебизди колдоп, факультеттин лидер студенттеринен турган  команда т\згън. Бул иш чаралар Ош технологиялык университетине ректор болуп келгенде кайра жанданган.

Ъм\р таржымалы жана эмгек жолу

Бектемир Мурзубраимович 1940-жылдын 12-декабрында Ъзгън районунун Яссы совхозуна караштуу Ничке-Сай айылында туулган. Ошол мезгилдеги 7 жылдык «Совет мектебинде» 1-класста окуп жатканда эле ъз\н\н зиректиги жана жетишкендиги \ч\н дароо 3-класска къч\р\лгън. Ъзгън шаарындагы облустук  мектеп-интернатта окуп, кийин Търт-Къл айылындагы Макаренко орто мектебине которулуп, мектепти ийгиликт\\ аяктаган. 1956-жылы Ош мамлекеттик педагогикалык институтунун химия жана биология адистигинетапшырып, 1962 – жылы аталган институтту артыкчылык диплому менен аяктайт. Эмгек жолун ошол эле жылы Ъзгън районундагы Макаренко атындагы орто мектебинде мугалим, окуу бъл\м\н\н башчысы болуу менен баштаган. Ошол 1962-жылы келечекте кыргыз илимине салым кошууну максат кылып, Кыргыз мамлекеттик университетинин химия багытында аспирантурага тапшырып, кандидаттык диссертациясын ъз мъънът\ндъ ийгиликт\\ коргогон. 1965-жылдан 1970-жылга чейин ага окутуучу, доцент, кафедра башчысы болуп эмгектенген. 1970-75-жылдары Ош педагогикалык институтунун сырттан окуу боюнча проректору жана Ош облустук билим бер\\ бъл\м\н\н (ОблОНО) Кеёешинин м\чъс\ болгон. 1976-78-жылдары илимдин доктору, 1978-1985-жылдарда кафедра башчысы болуп иштеген. 1984-жылы Ош педагогикалык институтунун б\т\р\\ч\лър\н\н ичинен биринчи болуп химия илимдеринен докторлук диссертациясын ийгиликт\\ коргогон. 1987-жылы профессор наамын алган. 1986-жылдан 1993-жылга чейин Ош педагогикалык институтунун партиялык комитетинин катчысы, табият таануу-география факультетинин деканы катары эмгектенген.

Ош жогорку технологиялык колледжинен технологиялык университетке карай…

БектемирМурзубраимович Мурзубраимов 1993-жылы Ош технологиялык колледжинин ректорлугуна дайындалган. 1996-жылы 24-февралда Бектемир Мурзубраимовичтин демилгеси менен Кыргыз Республикасынын Президентинин № 21 буйругу менен Ош технологиялык колледжи Ош технологиялык университети болуп  т\з\лгън. 1996-жылы 3-сентябрдан баштап Бектемир Мурзубраимовичтин тарбия иштер боюнча ректордун жардамчысы болуп иштегенден баштап,  агай менен жакындан тыгыз иштеп калдым.

Университеттин жаёы багытка карай өнүгүүсү…

Агайдын Ош технологиялык университетине келиши биздин окуу жай \ч\н жаёы тепкичке кътър\л\\ менен жаёы багытка жол салынды. Агайдын жеке демилгеси менен 1993-жылы биринчи жолу Т\шт\к аймагынын айыл чарбасына, ънд\р\ш\нъ жана экономикасына керект\\ болгон экономика жана технология багытындагы адистиктерди даярдоо боюнча аспирантура бъл\м\ ачылган жана мамлекеттик аттестациядан өткөн. 1994-жылдан баштап химия жана технология кафедрасынын пайдалуу кен байлыктарды чалгындоо жана с\ръткъ алуу  адистигине студенттерди кабыл алуу башталган. Жогорку математика кафедрасынан  колдонмо математика кафедрасы бъл\н\п чыккан. Экология жана жашоо-тиричилик коопсуздугу, физика кафедралары т\з\лгън. Химия жана технология жана жеёил ънър жайы технологиясы кафедраларынын базаларында технологиялык факультет  т\з\лгън.1996-жылы Ош технологиялык университеинде инженердик-курулуш жана энергетика жана транспорт факультеттери түзүлгөн. Технология багытындагы жогорку квалификациялуу адистерди даярдоо максатында дан азыктарын сактоо жана кайра иштет\\, нан, кондитердик нан макарон азыктарынын технологиясы жана субтропикалык (тамеки) азыктарынын технологиясы адистиктери ачылган, ошондой эле химия жана химиялык технологиялар. сызма геометрия жана черчение кафедрасы т\з\лгън. Байланыш тармактары жана коммуникация системалары адистиктери ачылган. Ошол эле жылдары бухгалтердик эсеп жана аудит, финансы жана кредит кафедралары ъз ишмерд\\л\г\н баштаган жана коммерция факультети т\з\лгън. 1997-жылы Ош технологиялык университети биринчи жолу мамлекеттик аттестациядан ът\п, жогорку профессионалдык билимд\\ адистерди даярдап чыгарууга укук алган.

Аймактарда филиалдарды ачуу демилгеси

Окуу жайдын ар тараптуу ън\г\\с\н камсыздоо жана жаштарды заман талабына ылайык билимге тартуу \ч\н ОшТУда 50дън ашык адистиктер боюнча лицензия алынган. Аймактагы жаштардын шаарга келип окууга материалдык муктаждыктарын эске алып, окуу жайдын филиалдарын ачуу демилгеси кътър\лүп, С\л\кт\, Кызыл-Кыя, Ъзгън шаарларындагы приватташтырууга кетип жаткан чоё имараттар мамлекеттин менчигине башкача айтканда, ОшТУнун карамагына ъткър\л\п алынган ( Жалал-Абад, С\л\кт\, Алай колледждери, Ъзгън билим бер\\ технология институту, Кызыл-Кыя технология, экономика жана ишкердү\лүк институту). Ошол мезгилдеги элдердин материалдык муктаждыктарын эске алып, Ош областынын бардык райондорунда абитуриенттерди университетке кабыл алуу боюнча окуу-консультациялык пунктар (УКП) ачылган. Бектемир Мурзубраимовичтин жеке демилгеси менен 1996-жылдан 2001-жылга чейин шаарындагы Ош курулуш колледжи, Ош соода колледжи, У.Салиева атындагы орто мектеби Ош технологиялык университетинин курамына кирген. Аталган билим бер\\ мекемелери ОшТУнун курамына кир\\ менен андагы билим алып жатышкан окуучулар жана студенттерге адистик жана багыттык билим бер\\ жакшы жолго коюлган.

 Окуу жайдын башкы окуу корпусу- университет үчүн чоң табылга

1988-89-жылдары Кыргыз ССР Илимдер Академиясынын химия институтунун  илимий-лабораториялык корпусун куруу демилгеси Кыргыз ССР Илимдер Академиясы тарабынан башталып, анда Т\шт\к Кыргызстан окуу илимий борбору Ош шаарында т\з\л\п жаткан эле. 1991-жылы СССРдин таркашы менен башталган курулуш иштери токтолуп калган. 1997-жылы Бектемир Мурзубраимовдун демилгеси менен кайрадан 7 кабаттан турган ОшТУнун башкы окуу корпусун куруу менен окуу корпустарын бириктирген имараттын долбоору т\з\лгън. Окуу лабораториялык корпустун  курулушун б\т\р\\ \ч\н агайдын уюштуруучулук менеджерлиги менен демъърч\лърдү, окуу жайдын кызматкерлерин, ата-энелерди, шаардык тургундарды жана башка атуулдарды тартуу максатында көп иш чаралар өткөрүлгөн. Бул максатта 1997-жылы Бишкек шаарында атайын марафон ъткър\л\п, 1 млн.дон ашык акча жана материалдык каражаттар топтолгон. Бектемир Мурзубраимов  жеке демилгеси менен Кыргыз Республикасынын ошол кездеги президенти А.Акаевдин  Президенттик фондунан акча каражатын бълд\рүүгө жетишкен. Топтолгон акчалай жана материалдык каражаттар туура пайдаланылып, ОшТУнун азыркы башкы окуу корпусунун  негизги бъл\г\ тургузулган, башкача айтканда оёдоп-т\зъъ, жасалгалоо иштерине чейинки иштер аткарылган.

Ълкъдъ биринчилерден жогорку окуу жайында маданий-массалык иш чараларга көңүл бурула баштады

Бектемир Мурзубраимов уюштуруучу жана къръгъч инсан катары Кыргызстанда биринчи жолу техникалык жогорку окуу жайында маданий эстетикалык борборду (МЭБ) уюштурган. МЭБди түзүү менен факультеттер арасында өткөрүлүүчү ар кандай конкурстарды музыкалык жактан тейлөө жана таланттуу жаштарын арасынан тапкычтар шайырлар клубун (КВН)  командаларын жана жаштар арасында элдик мурастарды, музыкалык таалим тарбияны жаштар арасында жайылткан. Бул иш чаралардын негизинде элдик мурастардын көөнөрбөс көрөнгөлөрү аркылуу жаштардын биримдигин түзүү, аларды окууга болгон мамилесин арттыруу жана чыгармачылыгын өнүктүрүү. Университеттин ъзд\к басмаканасын ачуу менен, окутуучулардын окуу-усулдук колдонмолорун, китептерин, ошондой эле илимпоздор \ч\н автореферат, диссертациялык жумуштарын арзан жана бекер чыгарганга толук м\мк\нч\л\к т\згън. Университеттин ъс\п ън\г\\с\н жана турмушун чагылдырган «Жаштык» телестудиясын жана д\йнъл\к маалымат системасына бириктирилген интернет борборун т\згън.

Республиканын т\шт\к аймагындагы жашаган элдердин аскердик даярдыктан ът\\лър\нъ жана жогорку окуу жайлардын студенттеринин аскердик билим алууларына шарт т\з\\ максатында Ош шаарында жогорку окуу жайлар аралык аскердик кафедраны т\з\\дъ бир топ иштерди аткарган.

Ректордон депутаттыкка карай

Бул жылдар аралыгында Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеёешинин \ч жолку чакырылышында депутаттыкка шайланып, эл ък\л\ катары ъз элине кызмат кылган. Кыргыз тарыхындагы легендарлуу парламенттин курамында болуп, Кыргызстандын жашоочулары \ч\н бир топ мыйзам долбоорлорун сунуштаган. Агай сунуштаган мыйзам долбоорлору б\г\нк\ к\ндъ кыргыз мамлекетинин ън\г\ш\ \ч\н кабыл алынып, эл арасында колдонулууда.   Белгилей кет\\ч\ жагдай, Бектемир Мурзубраимов депутаттык мъънът\ндъ Жогорку Кеёештеги социалдык политика комитетинин търагасы болгон. Бул багытта Кыргыз Республикасындагы билим бер\\ жана илим багытына ъзгъчъ къё\л бурулуп, эл аралык деёгээлге чыккан. Эл аралык байланыштар чыёдалып, чет ълкъгъ билим алуу \ч\н чыккан студенттердин жана биздин мамлекетке билим алуу \ч\н келген чет ълкъл\к жарандардын саны ъскън.

Бектемир Мурзубраимов уюштуруучу, негиздъъч\, илимпоз жана устат катары Ош технологиялык университетинин ън\г\ш\нъ зор салым кошкон. Агайдын окуу жай \ч\н жасаган эмгеги б\г\нк\ к\ндъ Кыргызстандын эл чарбасында эмгектенип жаткан мыкты адистер аркылуу бааланат. Бектемир Мурзубраимовдун жогорку окуу жайынын ън\г\\с\ \ч\н жасаган алгылыктуу иштери эске алынып, 1998-жылы Ош мамлекеттик университетинин жетекчиси – ректорлук кызматына которулган.

 Урмат Аттокуров, Ош технологиялык университетинин экономика жана инвестициялар боюнча проректору, техника илимдеринин кандидаты, ОшТУнун профессору, КР Инженердик  академиясынын мүчө-корреспонденти