Коомдо орду бар ырыстуу, дөөлөттүү, үлгүлүү инсандарды туш тараптан издеп, аларды гезит бетине жарыялап келебиз. Мына ошолордон кем калбаган, өмүрүн журналистикага арнаган дөөлөттүү, кесипкөй аксакалдар өзүбүздө да иштеп келишет. Алар - Кыргызстанда мыкты деген эки серепчинин бири Абдираим Мамытов жана фотокабарчы Сыдык Токонов. Бул инсандар менен замандаш, кесиптеш болуп бирге иштеп жаткандарыбызга жалпы жамаат сыймыктанып келебиз.

Сыдык Токонов жашы 67ни ашып жатса да жаш фотографтардан кем калышпаган оперативдүү, так жана тыкан инсан. Кайсы жерге кандай адамдын астына интервью алганы барбаӊыз, баары Сыдык акени урмат менен кабыл алып, жылуу саламдашат. 40 жылдан бери колунан аппарат түшпөй, шаарда болгон ар кандай кырдаалды, окуяларды жана шаардын жаштыгын сүрөт кылып тартып алууга ашыкканы ашыккан.

- Мен 1968-жылы Алайкуу өрөөнүндөгү Кайыӊ-Талаа орто мектебин аяктагам. 8-класста окуп жатканымда атам каза болду. Окууну аяктаганда жогорку окуу жайга тапшырууга мүмкүнчүлүк болбоду. Yй-бүлөдө улуусу экен, апасына жардамдашсын деп аскердик кызматка да алып кетпей коюшкан. Yйдө отура бермек белем деп ошол эле жылы Ошко келип автомектепти жана №11 кесиптик окуу жайдан фотограф кесибин окудум. 1972-жылы уулум 1 жашка толгондон кийин Украинанын Кривой-Рог шаарына, танка бөлүгүнө армияга алып кетишти. Ошол кезде менин командирдик кол саатым бар эле, мени менен кызмат өтөгөн бир орус жигиттин «Зенит 3» деген фотоаппараты бар болчу. Аскердин кызматтан кайтып жатканда «кол саатыӊды мага бер, сага фотоаппаратты берем. Иштетүү функциясын да үйрөтөм» деди. Буга чейин аппараттарды көрсөм кармагым келип, кызыгып койчумун. Макул деп буюмдарыбызды алмаштык. Кантип иштетиш керектигин үйрөттү. Ошол 1974-жылдан бери фотоаппарат колумдан түшпөй келүүдө.

«Профессионал болуш үчүн окуу жайды эки ирет окудум»

- Сүрөткө тартууну үйрөнүп келгеним менен оригиналдуу сүрөт тартып, профессионалдуу фотограф катары иштей албадым. Ошол себептен 11-кесиптик окуу жайына кайрадан окууга туура келди. Окууну аяктап Совет райондук калкты тейлөө комбинатында 1983-жылга чейин фотограф, чачтарач болуп эмгектендим. Андан соӊ бир жылча Ош шаардык КБУда, музейде иштеп, 1985-жылы Ош облустук «Ленин жолу» гезитине сынактын негизинде фотокабарчылык кызматка кабыл алынып иштеп калып, журналистикага аралашып калдым. «Ош шамы» гезитинде 2012-жылдан бери иштеп келем. Жалпысы 44 жылдан бери колумдан фотоаппарат түшпөй келет.

Сыдык Токонов журналисттер, жазуучулар союзунун мүчөсү. Комузда кол ойнотуп, обон созот. Шаарда 35 жылдан бери жашаса да «Алайкуудан үйрөнгөн ат такалоо өнөрүн унута элекмин» дейт. Танкист, көп тармакты билген аксакал кээ бир учурда макала жазып кабарчылардын жүгүн да жеӊилдетип турат.  «Жаш кезде оор шартта иштеп кыйынчылыкка көнгөнбүз, азыркы шартта баарына жетишсе болот» дейт каарманым.

«Электр бар ишканаларга техникаларымы көтөрүп барып сүрөт чыгарчумун»

- 1983-жылдары Совет райондук калкты тейлөө комбинатында иштеп жүргөндө көп такшалдым. Алайкуу тарапта электр энергиясы жок эле. Ишканаларга лимит менен кечки саат 19:00гө чейин берчү. Кээде түнкү саат 24:00гө чейин бергенде түн жамынып аппараттарды көтөрүнүп алып сүрөт чыгарып келчүмүн. Заставада жок болсо ооруканага барат элем. Ошондой татаал күндөрдө функциялары кол менен иштелген аппараттар менен иштечүбүз. А азыр баары кнопкалаштырылган, бир басасыӊ функциялары алмаша берет. биздин жаш кездеги аппараттарга караганда азыркы аппараттар, сүрөт чыгаруу техникасы өтө жеӊил.

«Фотоаппараттын 20га жакын түрүн иштеттим»

- Биз жаш кезде айылыбызга Кара-Суудан Хрущев деген татар улутундагы фотограф барып тартып келчү. Бирок ал сүрөттөрдү кайра алпарып сатпады. Бала кезде ошонун аппаратын карап таӊыркачубуз. Ал «Бакыт» деген чоӊ фотосалондо иштечү. Доордун жаӊылануусу менен техника, аппараттар да жаӊыланып келе жатат. Мен аппараттын 20га жакын түрүн иштеттим. Кээ бир адамдар машиненин, телефондун, телевизордун жаӊысын сатып алууга ашыккандай кенедей акчабыз болуп калса эле жаӊы чыккан аппарат сатып алууга ашыкчубуз. Каражат жетпей ала албай калсак башкалардыкын карап, көзүбүз кызарып кала берген күндөр көп болгон.