Макалалар (950)
Шаардагы №12 кесиптик лицейинде 22 группада жалпысынан 627 окуучу билим алат. Тигүүчү, ширетүүчү, жыгач уста жана чач тарач кесибин даярдаган лицейге тапшырууну каалаган жаштардын саны барган сайын өсүүдө. Биз дал ушул кесиптер тууралуу кеп кылууну эп көрдүк.
Тигүүчү кыздар
Тигүүчүлүк кесиби үч курс менен окутулат. Биринчиси - үч жылдык, мында окуучулар 9-классты аяктагандан кийин экзамен аркылуу тапшырат. Экинчиси - бир жылдык курс, каалаган жаштагылар тапшыра алат. Ал эми үчүнчүсү - үч айлык курс. Мында да каалаган жаштагылар келип, атайын долбоордун негизинде акысыз окуй алышат. 17 жылдан бери кыз-келиндерге чеберчиликти үйрөткөн Асила Кенжебекова бул кесип тууралуу буларга токтолду:
«Ийнени кармоодон баштап өзүнө кийим тиккенге чейин үйрөтөбүз»
- Ар бир жумуштун өзүнүн кооптуу тарабы болот эмеспи. Биздин кесиптин кооптуу жагы – тигүүчү машина. Биринчи күнү эле техникалык коопсуздукту үйрөтөбүз. Себеби, окуучулардын коопсуздугу биринчи орунда. Андан кийин ийнени колдонуунун, тигүүнүн жолдорун үйрөтөбүз. Мисалы, колдо тигүүнүн эле бир нече түрү болот. Кыйгач тигүү, ичинен, сыртынан тигүү дегендей. Кийимди бычуу, материалдарды, түстөрдү айкалыштырып тандоолорду теорияда окутабыз. Бир жумада 1 жолу практика болот. Алгач жаш балдардын кийимин тигип башташат. Yчүнчү курста пальто тигип калышат. Материалдарды окуучулардын ата-энелери алып беришет. Кыздар кызыгуусуна карап үйрөнүшөт. Мисалы, тигүүчүлүктү кичинекей кезинен жакшы көрүп кызыккандар 6-7 айда толук үйрөнүп калат. Аларга бир эле жолу көрсөтүү жетиштүү. Ал эми ата-энесинин сунушу менен келип калгандарга бир ишти беш-алты жолу көрсөтүүгө туура келет. Бул жерден бүткөн окуучулар аттестат менен кошо орто кесиптик дипломго ээ болушат.
Зулайка Советбек кызы, окуучу:
«Кесип тандоо өмүрлүк жар тандагандай эле олуттуу»
- Кара-Кулжа районунан келип окуп жатам. Баарыбыз эле билебиз, жогорку окуу жайда билим сапаты кандай экенин. Дизайнерлик кесипте окуган тааныштарымдан сурасам, тигүүчүлүктү бул жактан үйрөнө албайсыӊ дешти. Ошондон улам кесиптик лицейди тандадым. Бул жерди эжемдин сунушу менен тандагам, азыр ал эжеме кийим тигип бергенге жарап калдым. Менимче кесипти тандоодо олуттуу мамиле керек. Жашоодо кесип тандоо өмүрлүк жарыӊды тандагандай эле маанилүү деп билем.
Ширетүүчү, жыгач усталар
Аталган кесиптик лицейде курулуш тармагына көбүрөөк көӊүл бөлүнгөн. Дегеним, уул балдарга керектүү ширетүүчү, жыгач уста кесибине өзгөчө маани беришет. Yч жылдык курс менен 9-класстын базасында кабыл алынат. Лицейдин улук устаты Эшбай Матраимовдун айтымында, мындан беш жыл мурун аталган кесипке кызыккан жаштарды табуу кыйын болсо, азыр экзамен аркылуу кабыл алынып, август айында эле план толуп калат.
Талантбек Сайдакматов, жыгач уста кесибинин устаты:
«Кол менен жана механикалык түрдө иштей билүү керек»
- Жыгач уста кесиби мырзаларга эӊ керектүү кесиптердин бири. Анткени, үй-бүлө багууда эркек кишиде дайым жумуш болушу керек. Азыркы престиждүү делген айрым кесиптерден алда канча пайдалуу десем жарашат. Бизде үч жыл окутулат. Эӊ жакшы өздөштүргөн окуучу сөзсүз артыкчылык дипломун алат. Кесипке үйрөтүүдө алгач техникалык коопсуздукту үйрөтүү өтө маанилүү. Анткени, биздин техникаларды, станокторду билген адам гана иштетүүсү керек. Андан кийин жыгачтын түрүн, майда сувенирлерди, ашкана такталарын жасоону үйрөтөбүз. Окууну аяктаганга чейин кадимки эшик-терезелерди, эмеректерди жасап калышат. Бир группада 26 окуучу болсо анын беш-алты окуучу гана өзү кызыгып келет. Калганын окуу процессинде кызыктырып, кесипке тартууга аракет жасайбыз.
Бектур Жанышбек уулу, окуучу:
«Колуӊдан келбегенден кийин жасаба деп урушчу…»
- Кичинекей кезимден бери эле эмнегедир жыгачка жакынмын. Yйдө отуруп жыгачтан бир нерселерди жасап калсам апам «колуӊдан келбегенден кийин жасабай эле кой» деп урушуп калчу. Тогузунчу классты аяктап, көпчүлүктүн сунушу менен ушул лицейге тапшырдым. Оӊой көрүнгөнү менен өзүнүн тоодой түйшүгү бар экенин түшүндүм. Практика менен теорияны бирдей алып кетүү керек. Себеби, практикасыз теорияны, теориясыз практиканы өздөштүрүү мүмкүн эмес. Буюрса, чоӊ уста болууну пландап жатам. Өзүмдүн жеке устаканамды ачсам дейм.
Ражап Исраилов, ширетүүчү устат:
«Окуучулардын тандоосуна жоопкерчиликтүү карайбыз»
- Негизи бул кесипти тандаган жаштар жөнөкөй адамдар эмес. Кесипке жоопкерчиликтүү караган, үч жыл өмүрү текке кетпөөсү үчүн жан үрөгөн балдар келишет. Көбүнесе бул жерден алган билимин чет өлкөдө колдонууну эӊсешет. Анткени, бизге салыштырмалуу чет жакта бул кесипти баалашат, маянасы да көп. Ошондуктан, окуучулардын тандоосуна жоопкерчиликтүү мамиле кылабыз. Өтө кызыгып, үч-төрт айда эле үйрөнүп кеткен окуучулар бар. Өзүбүздүн практикадан сырткары мамлекеттик практикада башка ишканаларга чыгып келишет. Ширетүүчүгө тиешелүү бардык иштерди жасоону үйрөнүшөт. Отургуч, селкинчек, мештерди ушул жерден жасайбыз. Кээде буюртмалар келет. Андай учурда акчага иштеп алабыз. Тартип катуу каралган, бардык окуучунун кесипти мыкты үйрөнүүсүнө көзөмөл күчтүү. Шарттары жакшы, материал, жабдык, формалардын баарын лицей камсыздап берген.
Манас Нурлан уулу, окуучу:
«Башкалар акча коротсо, биз мындан акча табабыз»
- Өзүм кичинекей кезимден спортко кызыгам. Бирок, спорт менен биргеликте кесипти да алып кетишим керек экенин билем. Ошондуктан мырза катары өзүм алып кете ала турган кесип тандашым үчүн ушул жерге келгем. Негизи ширетүүчүнүн жакшы жагы -бул иштерге башкалар акча коротсо, биз мындан акча табабыз. Yйдөгү керектүү буюмдарды өзүбүз жасап алабыз. Азыркы учурда интернеттен ар кандай идеяларды алып, түрдүү сувенирлерди жасап көрүүдөбүз. Татыктуу кесип тандаганыма күмөнүм жок.
Бактыгүл Калдарбай кызы
Фото: Сыдык Токонов
Самибай Артыков, Улуу Ата Мекендик согуштун ардагери: «Душман курчоосунда 17 күн ачка жатканбыз»
Среда, 24 Апрель 2019 04:02 Автор Бекмурат
Ош шаарында жашаган Улуу Ата Мекендик согуштун ардагери Самибай Артыков 98 жашта, 16 баланын, 80 неберенин, 130 чеберенин, 5 кыбыранын бактылуу чоӊ атасы. 20 жашында согушка аттанып, кан майданда 4 жыл жүргөн. Ал тургай душмандардын курчоосунда калып, жарадар да болгон. Согуш талаасындагы ошол күндөрүн көзүнө жаш алып эскерип берди…
«Мекенге болгон антым көп кыйынчылыкты жеӊди»
-1921-жылы 1-январда Кара-Кулжа районуна караштуу Кызыл-Жар айылында туулганмын. Yй-бүлөдө 6 бир тууганбыз. Ата-энемдин эӊ чоӊ уулумун. Апам менен атамдын айтканына караганда, 1917-жылы февраль айында туулган экенмин. Бирок документте 1921-жылы туулган деп жазылып калган. 1942-жылы май айларында өзүм менен теӊ курактуу балдар менен чогуу согушка кеткенбиз, ал күндөр дале кечээгидей эсимде. Ага чейин согуш деген сөздү гана укчубуз, а бирок кан майдан кандай болорун билчү эмеспиз. Бизди согушка алып кетип жатканда чындыгында менде коркуу сезим болгон, бирок, мекенге болгон ыйык милдетим, антым бардык кыйынчылыкты жеӊгенге түрткү берди. Ким ойлоптур дейсиӊ, мындай каргашалуу апаат биздин убакка туш болот деп.
«339-аткычтар полкунда аткыч- пулеметчу элем»
-Бизди Казакстандын Алматы шаарына алып келишип, 6 ай согушка даярдап окутушкан. Окууну бүткөн соӊ Орусиянын Калининград аймагына жол алдык. Биздин тынч жашообуз ошол жерден аяктап, согушка карай аттандык. Мен 339-аткычтар полкунда аткыч пулеметчу элем. Ал кезде командирлер бизге «согуш талаасында курал-жарактарды таштап кетпегиле, куралдарыбыз душмандардын колуна түшүп калбаш керек» деп буйрук кылчу. Көп салгылашууда болдум, кандуу майданда душмандарды күтүп алуу ажал менен кезигүүдөн да коркунучтуу болчу. Октор жамгыр жаагандай атылып, кээ биринен буйтаса, кээ бирин аркы дүйнөгө сапар тартышына себепкер болду. Бир карыш жерибизди да душмандарга алдыргыбыз келбей, өзүбүздү өжөрлүккө салып душмандарга каршылык көрсөттүк. Согуш майданында жарым жан жаткан аскерлер аябай көп болор эле. Ал тургай жараты жеӊил аскерлер өз жанын аябай фашисттер менен салгылашып жатканын көргөндө ойгонбогон намысыӊ ойгонуп, алдыга карай аттанып калат экенсиӊ. Ал кезде дайым мени менен бирге болгон куралым жакын досумдай эле болуп калган болчу. Жанымда куралым жок болсо бир нерсемди жоготуп алгандай сезилчү.
«Кант шимип, тирүү калган күндөр…»
-Согуш деп аты айтып тургандай, канчалаган кайгылуу окуяларды, кыйынчылыкты көрдүк, адам каны суудай акты. Ошондой күндөрүн биринде душмандардын аткан снаряды биз ээлеп турган жерде жарылып кетти. Анын кесепети мага да тийди. Бир заматта эс- учумду билбей жатып калганмын. Качан өзүмө келгеними деле билбеймин. Көзүмдү ачсам госпиталда дарыланып жатыптырмын, айыгып чыккан соӊ кайрадан кан майданга аттандым. Бул жолкусунда мурдагыдан да күчтүү дем менен согушка аттандым. Анткени, согуш талаасында мени менен ант берип достошкон досум өз колумда жан берген эле. Мен каза болгон досумдун жаны жай алышы үчүн, Ата Мекенге болгон ыйык милдетимди аткаруу үчүн согуш майданына барышым керек болчу. Ошол себептен да душмандар менен коркпой салгылашканмын. Согушта көп жолу өлүмдөн калдым. Кудай мени чоӊ сактаган, бир жолу душман тараптан атылган снаряд учуп келип, жарылбастан менин жаныма түшүп калды. Аны мен этияттык менен абайлап кармап залалсыздандырып койгонмун. Андан соӊ Ленинграддын аймагында душман курчоосунда 17 күн ачка калганбыз. Мурда берилген канттын бир бөлүгүн бекитип алган болчумун. Ошол кантымды күндө бир аздан жеп жан сактадым. Эгер ошол кант болбогондо мен да бул жашоодо жок болсом керек эле. Себеби, биз менен бирге курчоодо калган көпчүлүк аскерлер ачкачылыктан эле каза болуп кетишти.
«Кызыл жылдыз» ордени менен сыйланганмын»
-Согуш жылдардагы ушул күндү көп эстеп келем. Сталинград шаарын фашисттерден бошотконубузда айланага толгон октор, октон чыккан түтүндөр, бүт каптап кеткен болчу. Биздин полк өз жайыбызды ээлеп, командирдин буйругу менен гана катар-катар ок чыгарчубуз. Бизге жооп кылып ар тараптан октор атылат. Бир убакта душмандар аткан снаряд жарылып кетип, аябай көп топурак үстүмдү басып калды. Ал аз келгенсип, душмандын огу далыма тийип, октун учу далыман чыгып калыптыр. Ал жаратым менен пулемотту кучактаган бойдон топуракка көмүлүп калыпмын. Ошондой абалда канча убакыт жатканымды билбеймин, мени куткарып калышыптыр. Көзүмдү ачсам ооруканада экенмин. Ал жерден айыгып ошол бойдон согушка кайтып барган жокмун. 1944-жылы согушта көрсөткөн эрдиктерим үчүн «Кызыл жылдыз» ордени менен сыйланганмын, андан соӊ өз мекениме кайтып келдим.
«16 баланын атасы болдум»
- Согуштан келген соӊ айылда дыйканчылык кылып жүрдүм. Кийинчерээк окууга тапшыруу үчүн Фрунзе шаарына барганмын. Ал кезде тамак-аш жетишсиз болгондуктан, тамактан кыйналып окууга да тапшырбай айылга келе бердим. Айылда колхоздо ферма башчысы болуп иштеп жүрдүм. 1946-жылы үйлөндүм, 4 кыз, 1 уулду болгондо жубайым төрөт учурунда каза болуп калды. Экинчи жолу Ражап аттуу кызга үйлөндүм. Ал аялым балдарымы өз баласындай жакшы тарбиялап- чоӊойтту. Ражап экөөбүз 5 баладан сырткары дагы 6 уул, 5 кыздуу болдук. Балдарыбыздын баарын бой жеткирип, окутуп билимдүү кылып турмуштан өз ордуларын таптырдык. 2013-жылы кемпирим 75 жашында каза болуп калды. Учурда балдарым, кыздарым, келиндерим, неберелерим келип менден тез-тез кабар алып турушат. Азыркы кезде 80 неберем, 130 чеберем, 5 кыбырам бар.
«Биз азыркы тынчтык заманды кадырлап, баркташыбыз керек»
-Жаш кезимен аябай мээнеткеч болгонмун. Колхоздо ферма башчы болуп иштеп жүрүп өзүбүздүн айылдагы эле жерде дүкөнчү болуп 20 жыл иштеп, ардактуу эс алууга чыгып кеттим. Аялым балдарды карап үйдө олтурган. Кемпирим экөөбүз 16 баланы тарбиялап- чоӊойтуп, убакыттын кандай өтүп кеткенин да байкабай калдык. Азыр эӊ кичүү балам менен Ош шаарында турам. Кээ бир учурда балам айылга алып барып келет. Кандай болгон күндө да өзүм туулуп- өскөн жеримди сагынат экенсиӊ. Согушка барганда дагы айылыма аман-эсен кетемби деп көп ойлончумун. Азыр ал күндөрдү эстеп олтурсам, азыркы тынчтык заман акыркы дүйнөгө кеткен аскерлердин канын төккөн эрдигинин эсебинен курулгандыгы ойго келет. Биз азыркы тынчтык заманды кадырлап, баркташыбыз керек.
Батма Суранова
“Пенсионерлер үчүн жумуш. Айлык акы 16 000 сом”, “жетекчиге жардамчы керек, айлык акы жогору”, ”студенттерге жумуш берилет, өзүбүз үйрөтөбүз” мына ушуга окшогон жарнамалардан жана “бала карап үйдө отурган келиндерге мыкты жумуш бар” деген билдирүүлөрдөн, маршруткада баратканда “кызым, жакшы жумуш бар. Кошумча иштесеӊ болот. Айлыгын апта сайын аласыӊ” деген айрым аялдардан тажайсыӊ. Мунун баары тармактык маркетинг.
30 000 сомго бриллиант цепочка...
Эсимде, 2013 жылдары иштеп жаткан ордума келип, бир жигит менен кыз кайырчыдан да өтүп кетишкен. Күндө келип мени көндүрүүдөн алар тажабайт, аларга жок деп айтуудан мен тажабайм. Ошолорду эстесем азыр да жашынып калгым келет. Ошол жылдары бир курбум Q-NET тармактык маркетингине кабылып, анда иштегендердин кооз сөздөрүнө ишенет. Эреже боюнча 30 000 сомго Q-NET тин каталогунан каалаган товарын сатып алып, ага мүчө болот экен. Бир күнү компанияга 30 000 сомду төлөп, каталогун үйгө көтөрүп келди. Клону жүрөкчө болгон бир цепочканы көрсөттү. «30 000 сомго алып жатам, ташы бриллиант экен» деди. 4-5 күндөн кийин товар келди деп кубанып чоӊ, кооз куту көтөрүп келди. Ачсак дагы бир куту бар экен, аны ачсак анын ичинен да куту чыкты. Ошентип 5 кутуну ачкан соӊ булгаарыга окшогон кездемеден тигилген кичинекей баштыкчанын ичине катылган металлы да, ташы да кадимки эле базардагы арзан цепочкалардай буюм чыкты. Курбум аны көрүп бозоруп, жаман абалга туш келгени эсимде. Мындай калпычы компаниялардын капканына түшүп, окуусун бүтө албай, насыя алып аны төлөй албай зыянга учурап мигрант болуп кеткен жаштар толтура. Аны төмөндөгү каарманымдын сөзү ачыктап берет.
Бактыгүл Эгембердиева, шаар тургуну:
«Булар далай адамдарды какшатты»
- Эки иним студент, мен өз кесибим менен иштечүмүн. Окуудан кийин инимдин бирөөсү шаарда такси айдачу. Бир күнү орто жаштагы бир аял машинесине отуруп калып, такси кылып канча акча табаарын, контрактка, батирге, ичип, жегенге канча акча кетерин сураптыр. Анан «мен сага окуудан кийин иштеп, алгачкы аптада 100$, жакшы иштесеӊ экинчи аптада 200$, иштегениӊе карап апта сайын 100$дан кошула бере турган жумуш таап берем» деп телефон номерин алып кетиптир. Бир күндө бир канча жолу чалып, бир дарекке чакыра берчү. Акыры иним барды, ал SmartRich тармактык маркетинги экен. Бала алгачкы күнү эле гипноздолуп калган.Yйгө келип кыялдары менен бат эле миллионер болуп кетти. “17300 сомдон төлөп кирип, артыбыздан адам тапсак эле ар аптанын ишемби күнү 100-200-300$ дан алып, акыры 3000-4000$, андан да ашыкча алып калат экенбиз” деди. Атам Орусияда иштеп, эки инимдин контрагына 19000ден акча салчу. Экөө ошол акчаны бүт бойдон SmartRichке которуп, мүчө болушту. Кой дегенимди укпады. Ар ишемби сайын чоӊ жыйын болуп анда лидерлерге тийиштүү каражатын беришет экен. Аны көргөн сайын инилеримдин кызыгуусу артып жатты. Анан мени көндүрүүгө өтүштү. Каалайсыӊбы, каалабайсыӊбы артыӊдан ээрчип жүрүп сүйлөй бермей адаттары болуп калат экен. Акыры 25 000 сомго алган ноутбугумду бердим. Сатып, мени да каттап койгула деп. Аны 10 000ге сатып, жетпеген акчаны өздөрү кошуп, мени да катташты. Ал компаниянын төрөбөгөндөрдү төрөткөн, бетинде тагы барлардын бетин тазарткан, көрүүнү жакшырткан, арыктаткан, организмдеги шлактарды тазалаган, деги койчу миӊ дартка дабаа боло турган жүздөгөн кара чай, көк чай, кызыл чай, шоколад чай, кофелери бар. Мага да ошол товарлар келип, бетти тазарта турганын ичип көрдүм да, башкаларын элге эптеп сата баштадым. Ичкен чайымдан бир да жыйынтык болгон жок. Мен өз кесибиме алаксып ага анча деле көӊүл бура албадым. Инилерим досторун жаздыртышты. Акыры бири 100$, бири 200$ алышты да, аны кайра эле артынан жазган досторуна төлөп иштей беришти. Бизге айтпай чоӊ иним машинасын күрөөгө коюп, банктан 70 000 сом насыя алыптыр. Аны да досторун жаздырып, аларга төлөгөн. Силер акча алганда мага карызыӊарды төлөйсүӊөр. Мен компаниядан жана силерден алган акча менен насыяны жаап салам дептир. Ал досторунун бири да иштебей, иним банкрот болуп, нервден ооруп ооруканага жатып калды. Дарыланып чыгып, окуусун таштап Орусияга кетти, а экинчи иним да контрагын төлөбөй койгондуктан окуудан четтетилип, ошол боюнча бүткөн жок. Азыр тармактык маркетинг дегенде көӊүлдөрү айланат. Булар 7-8 жылдан бери иштеп, бизге окшогон далай адамдарды какшатты. Бирок эмнеге жабылбай дагы эле иштеп жаткандарына таӊыркайм.
Аалымдар “арам” деди
АКШ, Кытай, Түштүк Корея,Сауд Аравияда тармактык бизнес менен алектенүүгө мыйзам тарабынан тыюу салынган. А бизде адам баласынан аӊ- сезими өскөн азыркы учурда да өнүккөнү-өнүккөн. Аны эске алып, жыл башында аалымдар кеӊеши тармактык маркетинг менен алектенүү арам иш деп аташты. Себеби иштөө усулунда бир топ арам жолдор кездешет. Товардын айтылган сапатка ээ болбой калышы, бир келишим ичинде эки келишимдин орун алуусу, бирөөнүн эмгегинен пайда көрүү, кээ бир дарылардын айынан оору күчөп, бейтаптын өлүмгө дуушар болуусу. Ал дарыларга болгон кепилдикти эч ким мойнуна албастыгы сыяктуу бир топ маселелер.
Ден соолукка арналган продукцияларынын курамында биологиялык активдүү кошулмалар көп кездешет. Буларды миӊ дартка шыпаа, Тибеттин тоолорунан терилген дары чөптөрдөн жасалган таза натуралдык дары” деп кайсы гана оору болбосун сунушташат. Ооба, кээ бир дартты сакайтканы да бар, кээ биринин оорусу кайра күчөйт. Ипардын кургак учукка каршы дарысынан үч адам каза болгонун билем. Алардын бирөөсү каза боло элегинде дарыны жазып берген врачтын үстүнөн арызданганына да күбө болгом. Бирок эч нерсе кыла албай, өзү өлүп кете берди...
Биздеги “тез байытуучу” тармактык маркетингдер
Биздин өлкөдө ишмердүүлүгүн улантып жаткан бир канча тармактык маркетингдер бар:
1.Сейф бизнес
2. Сибирское здоровье
3.Кыргыз оймолору
4.Amway
5.Faberlik
6.Avon
7. TIENS
8. Herbalife
9. Mary Kay
10.Oriflame
11. Vision
12. New Ways
13.Vitamax
14.Kyani KG
15.Smart Rich
15. Алоэ вера
16.NL
17.Ipar BIO
18.Q-NET
19.Витамакс
20.Гринвей
Булардын баарын 100% аферисттер деп атоодон алыспыз. Бирок ишмердүүлүктүн акыры эмне менен аяктарына өтө кызыкдар болуп келем. Бул тармактар менен байып жаткандар жок эмес. Дал эле пирамида сыяктуу, учундагы адамдар гана жыргай беришет. Айына биздин ойго келбеген суммада каражат таап жаткандары бар, бирок алар менен маек кургум келген жок. Себеби актануу, баш тартуу, өзүн рекламалоо гана болорун билем.
Эмне үчүн адамды кеӊсесине киргизип алуу негизги максаты?
Бат эле байып кетүүнү убада кылган бул шылуундардын капканына кандай психикадагы адамдар кабылат? Албетте, ишенчээктер, жумушсуздар, студенттер, үйдө бекер отургандан зериккен пенсионерлер жана декреттик өргүүдөгү келиндер. Учурда жарнамаларын аялдамаларга, столбаларга жабыштыр жумуш сунуштагандардын 90%ы тармактык маркетингдер. Көпчүлүк бул атты укканда кыжыры келгендиктен “кассага жардамчы”, “складга жардамчы”, “офис кызматкери керек”, “айлык 15 000 сомдон жогору” деп жазып коюшат. Адам санын көбөйтүү үчүн көчөгө чыгып, маданияттуу саламдашып, жакшы сөздөр менен офисине киргизип алуу алардын эӊ чоӊ максаты. Ал жерге кирген соӊ 10 адамдын экөө гана баш тартып кетиши мүмкүн, калганы “бул жерде иштеп жума сайын айлык алам. Yй алдым, машина алдым” деген сөздөргө ишенишет да, жок дегенде 1-2 ай иштеп, кеминде 8-10 миӊ сомго чейинки акчасын коротушат.
Дары, косметикасын албасаӊ кекеткендери бар
“Бош эмеспиз” дегенге болбой ишканага кирип келишет да, чоӊ сумкасындагы косметика, дарыларын рекламалай башташат. “Албайм” десеӊ “келбетиӊе кам көрбөйсүӊбү” “ден соолугуӊа күйбөйсүӊбү” деп кекетип киришет. Кээ бир компаниянын мүчөлөрү анда иштебегендерди “замандан артта калгандар же тупойлор” дешет экен.
Бизнестин вирусуна айланган тармактын тарыхы
Мунун тарыхына келе турган болсок, бул өткөн кылымдын орто ченинде Ли С. Митингер жана Уильям С. Касселберри аттуу эки киши тарабынан алгачкы жолу тармактык маркетингтин усулдары негизделген. Пирамида программасы менен ал эл ичине бат тарап, 1950-жылдары AmericanWayCorporation(Amway) атында ири компания ачылат. Косметика, жуунучу каражаттар, дары-дармектерди сатуу менен ишин жүргүзүшкөн. Булардын негизги максаты товарын сатып пайда көрүү эмес, ортомчу сатуучуларды көбөйтүү жана алардан пайда көрүү болуп эсептелет.
Биз бул макала менен кайсы бир фирма дейбизби же бренд дейбизби тескери үгүттөп, жамандагыбыз келбегенин билдирмекчибиз. Муфтият тарабынан арам деп табылган жана кепилдиги жок шылуун тармактардан карапайым адамдардын алыс болуусун кааладык. Баш айланткан мындай тармактык маркетингдердин адамдар пайдасынан зыянын көбүрөөк тарткандар да жок эмес.
Уулбү Каныбекова
Апрелдин алгачкы күнүндө Ош электр тармактар ишканасынын мыкты кызматкери, «Энергетиканын отличниги» Таалайбек Жээнбеков мыкаачылык менен өлтүрүлдү. Бул кылмышка шектелип бир тууган иниси Данияр кармалды. Шаардык басылма катары Ошко эмгеги сиӊген кызматкердин жасаган иштерин, анын башкаларда жок адамдык сапаттарын эскерип, артында калган уулуна атасынын мыкты элесин кагаз бетине калтырууну туура көрдүк.
Бакыт Жээнбеков, маркумдун бир тууган агасы:
«Жакшы өлүм берсе да мынчалык жанчылбайт элек»
- Таалай 1972, Данияр 1975-жылкы эле. Ата-энебизден ажыраган соӊ Таалай, Данияр, Канат деген инилерим,бир карындашым интернатта окуду. Ишемби күнү баарын үйгө алып келип, жекшемби күнү кечинде кайра алпарып таштачумун. Жетим өсүп, бири-бирибизге күйүмдүү болдук, айрыкча Таалай баарыбызга күйүп турчу. Той-топурда уюштуруу жагында башкы орунда турат эле. Ал эми Данияр кичинесинен назик болду. Ооруп, операция болгондуктан ага көп жумуш жасатчу эмеспиз. Yйлөнүп, бир кыздуу болгондон кийин ажырашып кетишкен. Ошондон кийин такыр үй-бүлө курбады. Таксимотордо иштеп жүрүп, ал жабылып калган соӊ 4 жыл мурун Красноярскийге кетти. «Автобазада иштеп жатам» дечү. Эмне болду билбейм, кийин эле бир топ убакыт дайынсыз болуп кетти. Сураштырып, издеп жатып документи жок, жаман абалда көчөдө жүргөнүн билдик. Туугандар акча топтоп жөнөтүп, бул жакка алдырганыбызга 8 ай болуп калды эле. Чочуганбы билбейбиз, тилден калып, арыктап, оор абалда келди. Медицина менен да, кыргызчылык кылып да дарылаттык. Ар бирибиз бир ай, эки айлап карап жаттык. Тилге келип, сөз түшүндүрүп сүйлөп калды эле.
Томографияга түшүрсөк, «мээси кысылган, башында травма да бар. Психикалык жактан да жабыркаган, ооруканага жаткыргыла» дегенде «эл ушунча агасы туруп, иниси жиндиканага жатып калыптыр» деп айтат деп намыстандык. Дарыларды жаздырып келип, үйдөн эле дарылатабыз дедик. Куру намысыбыз мындай каргашалуу окуяга алып келди. Таалай инисин гана эмес, кээде мени да тартипке чакырып турчу. Экөөнүн ортосунда эмне болгон билбейбиз. Коӊшулардын айтуусунда окуя болгондон эки күн мурун Данияр эки бөтөлкө арак көтөрүп келе жатканда Таалай аны колунан алып жерге чаап, сындырган экен. Данияр ошого таарынып, сүйлөбөй жүргөн дешет. 1-апрель күнү таӊга маал кабар келди. Yйгө келсек милиция кызматкерлери жүрүшөт. Бизди ичкериге киргизбей койду. Себеби башын балта менен жанчып салыптыр. Моргго апарып, жууп тазалап, кепинге ороп келдик. Бетин эч кимге ачтырууга уруксат беришкен жок. Жакшы өлүм берсе да мынчалык жанчылбайт элек, бизге өтө оор, өтө өкүнүчтүү болуп турат...
Жубайы Кундуз Сейдалиева:
«Кудай дагы бир мүмкүнчүлүк берсе жанынан жылмак эмесмин»
- Кыз-жигит болуп сүйлөшүп жүрүп баш коштук. Сүйлөшүп жүргөндө жолугушууга гүлсүз барбайт эле. 19 жыл бирге жашап, бир да жаман сөзүн укпадым. Тескерисинче, мен кыйкырып- урушуп жатсам да добуш чыгарып койбойт эле. Эркелеп жашадым. Бир кыз, бир уулубуз бар. Быйыл үй салып, ата конуштан чыгып кетели деп жатканбыз. 6 ай мурун уул-кызымды алып Орусияга кеткем. Уулубуз ошол жакта окуп, кызым экөөбүз иштейбиз. 1-майда келебиз деп камданып жатканбыз. Ага чейин мындай каргаша болуп кетти. Орду аябай жоктолуп жатат, чогуу жашаган 19 жыл бир сааттай өтүп кетти. Уурулук кылгандар, тоногондор жөнүндө айтып калсаӊ же өзүбүздүн үйдөн бир нерсе уурдалса да «насип кылсын» деп койчу. Ар бир учурду көз алдымдан өткөрүп, аябай акылдуу, эмгекчил, жакшы адамдын аялы болгон экенмин деп отурам. Баарына жоопкерчилик менен карачу. Экөөбүз бир топ убакыт таарынышып жүрдүк, ошондо «үйлөнө бер, мен кайра барбайм сага» десем, «мен жетим чоӊойгом, балдарымдын да жетим чоӊоюшун каалабайм» деген эле. Ишке аябай берилген киши болчу. Колу капкара болуп, атайын кызматтык формасы үстүнөн түшпөй өтүп кетти. Ал бизди эрте таштап кетээри эч качан оюма келбеген. Бул окуялар түш болуп, жолдошум менен жашоого Кудай дагы бир ирет мүмкүнчүлүк берсе кетирген каталарымды оӊдомокмун. Аны таштап эч жакка кетмек эмесмин, керек болсо түнү да кайтарып жатмакмын. Жолдошума балдарын өзүндөй кылып мыкты тарбиялайм, анын кыялдарын орундатам деп сөз берем. Уулум дал атасындай инсан болуусун тилейм. Жайы жаннаттан болсун.
Асылбек Артыков, «Ош эректр» ААКсынын директорунун коммерциялык маселелер боюнча орун басары:
«Интернатта эӊ жакшы окуган бала эле»
- Таалай Жээнбеков экөөбүз Кара-Суунун мектеп- интернатында бирге окуганбыз. Ал бизге 5-класста барып кошулду. Мектепте комсомол комитетинин секретары эле. Физика, орус тил, чет тилин мыкты билчү. Таалай экөөбүз физикадан олимпиадаларга көп бардык. Орус тилинде ырларды да укмуш жазчу. Пунктуалдуу, ак көӊүл, мээримдүү, зээндүүлүгү менен баарыбыздан айырмаланып турчу. Жакшы адамга тийиштүү кандай сапаттар болсо, ошонун баары Таалайда бар эле. Мектепти аяктап, аскердик кызмат өтөп келдик. Ал Ош курулуш техникумун аяктады. Мен энергетика тармагын бүттүм. Окууну аяктап насос заводунда иштеди. 2004-жылы Ош райондук электр тармактар ишканасына монтер болуп кабыл алынды. Колуна кандай иш келсе майын чыгара аткарчу. Жакшы иштеп, бригадир кызматына көтөрүлдү. Канча жолу «сен мындан да жогорку кызматка татыктуусуӊ, мастер, инженер бол» дегенибизге көнбөдү. Амалга жулунган адам эмес эле. Досум деп менин атымы колдонуп бир да терс иш кылбады. Бала кезден бери бирге жүрүп бир адамдын көӊүлүн оорутканын көрбөдүм. Сиз досу экенсиз деп тааныбаган эле адамдар Таалай жөнүндө жакшы кептерин айтып жатышат. Энергетика министрлигинин ардак баракчаларын, «Энергетиканын отличниги» орденин алган. Ошондо «отличникке сенден биринчи жеттим» деп тамашалаган эле. Жаратмандык менен мыкты инженерлерди даярдап чыгарды. Биздин башкы директор да анын иш билги сапатын аябай сыйлап, инисиндей мамиле кылчу. Министрликтер да кайгырып, чоӊ жоготууга учурап отурабыз. Достукка туруктуу, жашоомдогу эӊ мыкты адамымдын биринен ажырап отурам. Мындай өлүмгө татыктуу инсан эмес эле.
- Досуӊуздун бактылуу учуру болдубу?
- Уулдуу болгондо төбөсү көккө жетип жүрдү. Уулу менен кызын аябай жакшы көрчү. Алар үчүн бардык нерсени кылгысы келер эле. «Энергетиканын отличниги» аталганда да аябай кубанып, досторубузду чогултуп майрам кылган. Ошол учурлары аябай бактылуу болуп жүргөнүн байкагам. Мындай жашоодо башкаларга үлгү болуп, узак жашоого татыктуу инсан эле. Бейиштик кылсын Кудай, кош бол, досум!
Абдираим Мамасалиев, маркумдун жакын кошунасы:
«Алдына келген жашоого ыраазы болуп жашай берчү»
- Таалай армиядан келгенден бери туруктуу коӊшу болдук. Ошол күндөн бери бир да жаман жагын көрбөдүм. Бир тууган агасындай көрөр эле. Жеӊелеп жубайыма да жакшы мамиле кылчу. Биздин үй анын өз үйүндөй болуп калган. Иштен кеч келсе да бизден бир кабар алып коюп кетчү. Мен да уста болгондуктан ширетүүчү иштерди чогуу жасадык. Математиканы укмуш билчү. Бир буюмдун эсебин кошуп, кемитип так чыгарып коер эле. Акыркы жолу сөрү жасап, аны астына чейин өзү сырдады. Акыркы жолу ошол сөрүнүн үстүн жаап жатканда келди. Бир катар жапкан соӊ «караӊгы кирди, ишти токтоткула» десем «бүтүрүп эле салалы» деп аябай аракет кылды. «Эртеӊ деле күн бар» деп болбой койгом. Бирок ошондо жанымдан узаткым келбей көпкө сүйлөшүп турдук. Эртеси эле көрбөй калдым.
«Инисине күндө тамак көтөрүп келчү»
- Айылда канча үй болсо анын баарына жарыкты Таалай киргизди. Ар бир коӊшунун үйүнөн Таалай жасаган буюмду табасыӊ. Жаӊы мечит курулду эле, ошого өрт өчүрүүчү буюмдарды сактаган бурч жасап, сырдап берди. Соопчулук иштерди көп жасады. Бирөө менен кызматын баалаша алчу эмес. Алдына келген жашоонун ысыгын да, суугун да бирдей кабыл алып жашачу. Ичинде кайгысы болсо да бир жолу нааразы болгонун укпадым. Инисине күндө тамак көтөрө келчү. Экөө эки башка үйдө жаткандыктан алган көмүрүнүн баарын «сен жак, жылуу жат» деп инисине берип, өзү муздак үйдө уктачу. Айылдагы той-аштардын баарына жоопкерчилик менен катышып, кызмат кылган жан эле. Орду аябай жоктолуп жатат. «Ага, кандайсыз?» деп кирип келе тургандай улам эле жол жакты карап алып жатам…
Уулбү Каныбекова
Yч миӊ жылдан ашуун тарыхы бар байыркы Ош шаары 2019-жылы «Түрк дүйнөсүнүн маданий борбору» болуп "Түрксой" уюму тарабынан аталып, 20-апрелде ачылуу салтанаты жогорку деӊгээлде өттү. Майрамга Түркия, Түркмөнстан, Казакстан, Өзбекстан, Тажикстан, Монголия, Башкортостан, Азербайжан, Македония, Сербия, сыяктуу 20га жакын түрк тилдүү өлкөлөрдөн делегация келип, 2 күндүк салтанатка күбө болушту.
Эл аралык маданий иш чаралар Ош шаарынын мэринин атынан даярдалган сүмөлөктү ачуу салтанаты менен башталды. Ага Ош шаарынын биринчи вице-мэри Саибжан Турдуев, “Түрксой” эл аралык уюмунун башкы катчысы Дүйсен Касеинов баштаган расмий коноктор, Маданият, маалымат жана туризм министри Азамат Жаманкулов жана түрк тилдүү өлкөлөрдөн келген маданият министрлеринин орун басарлары, элчилер катышып, сүмөлөктөн даам сызышты.
Салтанатты баштоо алдында келген конокторду Ош шаарынын мэри Таалайбек Сарыбашов расмий кабыл алды. Анда Ош шаарынын тарыхы, экономикасы, маданияты, калкы, спорт, туризмдин орду сыяктуу жалпы тааныштыруу видеосу көрсөтүлдү. Чет элдик делегация тарабынан бир топ жылуу сөздөр айтылып, келген конокторго шаар мэринин атынан белектертапшырылды.
Казакстандын маданият жана спорт министринин орун басары Элдос Рамазанов:
«Ош – тарыхыбыздын маанилүү бөлүгү»
- Түрк дүйнөсүнүн маданий борбору болгон Ош шаарындагы эл аралык салтанатка катышуу мен үчүн чоӊ сыймык. Ош түрк дүйнөсүнүн маданий борбору аталуусу менен өзүн дүйнөгө таанытууга чоӊ мүмкүнчүлүк алды. Ондогон кылым бул калаа Фергана өрөөнүн эӊ чоӊ борбору болуп турган. Ош Кыргызстан үчүн гана эмес, Орто Азия үчүн да соода, Улуу Жибек жолунун жана башка маанилүү окуялардын тарыхын камтыган очок болуп эсептелет. Түрк элдеринин башын бириктирген бул салтанат да, тарыхта калчу ири иштердин бири болуп саналат.
Улуттук тамак-аш, кол өнөрчүлүк жана эски этно базарды чагылдырган көргөзмө борбордук аянттан баштап Ош улуттук драма театрына чейин созулган. Кыргыз, казак, уйгур, корей, дунган, өзбек, тажик, түрк элдеринин улуттук тамактарынын 100дөн ашык түрү көргөзмөгө коюлду. Ууз-чеберлердин нукура кыргыз кол өнөрчүлүгү чагылдырылып, топоздун кыл куйругунан жасалган кыл аркандар, жүндөн жасалган килем, кийиз, шырдактар, курактар, 24 метр ак кебез оролуп тигилген элечектер, чапан жана башка улуттук кийимдер көрсөтүлдү. Чет элдик делегациянын жыгач усталарга кайрылып, алар станокто жасап жаткан жаӊгак кеселердин жасалуусуна маани берип өтүштү. Жарманкенин арасында этно музыкалар жаӊырып, ар улуттун ырларын элдик таланттар аткарып турушту. Мындай саамалыкка күбө болгон шаар тургундары «Кыргыз экениме кубанып жатам» деген эмоцияларын жашырышкан жок. Шаарыбыздын мыкты дизайнерлери тарабынан тигилген этно стилдеги улуттук кийимдеринин көргөзмөсү Ош шаары ар багытта өнүгүп жатканын дагы бир ирет далилдеди.
«Түрк элдеринин маданияты Сулайман-Тоодо»
Алымбек Датка этнографиялык эс алуу жайында фестивалдын «Түрк элдеринин маданияты Сулайман-Тоодо» аттуу бөлүгү улантылды. Чет элден келген конокторго жана шаар тургундарына Кыргызстан, Казакстан, Монголия, Башкортостан, Өзбекстан, Түркмөнстан, Түркия сыяктуу түрк тилдүү өлкөлөрдөн келген улуттук ансамбль жана бий топторунун чакан концерти уюштурулду.
Түрк элдеринин “Сулайман-Тоо ынтымак жүрүшү”
Кыргыз көчү жүрүшү Алымбек Датка эс алуу жайынан баштап борбордук стадионго чейин уланды. Борбордук көчө менен жүргөн ат, төө, топоз минген байыркы кыргыз элинин жандуу элесин «Түрк элдеринин маданияты Сулайман-Тоодо» аттуу кеченин көрүүчүлөрү стадионго чейин коштоп, ээрчип келип, салтанаттын кечки бөлүгүн ачып беришти.
Сооронбай Жээнбеков:
«Оштун бай тарыхы, эмгекчил эли бар»
- Ош – Улуу Жибек жолунун эӊ башкы артериясы. Оштун базарлары менен кербен сарайлары байыртан даӊазаланып келген. Ал ар кайсы маданият менен улуттарды жакындатып, Чыгыш менен Батыштын көпүрөсү катары кеӊири таанылган. Ош байыркы тарыхынан бери бир нече кыйынчылыктарды баштан өткөрдү. Ага карабай ар дайым ынтымакты, биримдикти сактап келе жатат. Оштун бай тарыхы, түптүү маданияты жана жаркын келечекке умтулган эмгекчил эли бар. Дүйнөдө ыйык тоо деп аталган үч обьект болсо, анын бирөөсү -Сулайман Тоо. Мына ушунун баарын эске алганда, Ош шаары «Түрксой» тарабынан «Түрк дүйнөсүнүн маданий борбору» деп аталышы мыйзам ченемдүү көрүнүш.
“Ош-Түрк дүйнөсүнүн маданий борбору” эл аралык салтанатына түрк тилдүү мамлекеттердин курама бий топтору, Казакстандын эл артисти Роза Рымбаева, якутиялык этно-ырчы Юлияна Кривошапкина, Азербайжан, Түркия жана Түркмөнстандын мамлекеттик бий ансамблдери, Казакстандын “Казына”, “Жорга”, “Шолпан” бий ансамблдери, Өзбекстандын “Тумор” бий ансамблдери келип, концерттик программага активдүү катышышты. Андан сырткары чет өлкөнүн 40тан ашык массалык маалымат каражаттарынан журналисттери келип, иш чараны жогорку деӊгээлде чагылдырып беришти.
Зухра Арсаева, Башкортостандын «Юлдаш» радиосунун журналисти:
- Ошко болгон сапарым ооматтуу жана ийгиликтүү болду. Yч күндүк сапарыбызда Ош шаарынын мэри Таалайбек Сарыбашовдун жылуу кабыл алуусу, С.Ибраимов атындагы улуттук драма театрында коюлган «Коркут ата» спектакли, «Түрк элдеринин маданияты Сулайман-Тоодо» аттуу фестиваль, түрк элдеринин базарын чагылдырган көргөзмө, кол өнөрчүлүк, этно мода баары жогорку деӊгээлде өттү. Кыргыз элинин улуттук каада-салты, ашканасы, музыкасы, модасы менен тереӊден тааныштык. Жыйынтыктоочу аземде журналисттердин арасынан мени «Түрксойдун» сыйлыгы менен сыйлашканы мен үчүн абдан кубанычтуу болду.
Өзбекстан Республикасынын Кыргызстандагы атайын жана ыйгарым укуктуу элчиси Камил Рашидов:
«Бабур даӊазалаган Ош түрк элдеринин чордонунда»
- XV кылымда Захридин Мухаммад Бабур Ош шаарынын элинин меймандостугун, шаардын кооздугун, Сулайман Тоону баяндап, дүйнөгө тааныткан. Быйыл түрк дүйнөсүнүн Ош шаарына көӊүлү түшүп дагы бир жолу Оштун маданияты жогору экенин тастыктады. Ош - өзбек эли үчүн эӊ маанилүү достук шаар болуп эсептелет. Мындан сырткары байыркы, туристтик шаарды кыдырып, түрк тилдүү мамлекеттердин салттары, маданияты бирдей экенине ынандык. Дал ушул окшоштук бизди бириктирип турат жана бул достук салтанат түрк тилдүү элди дүйнөгө таанытат.
«Ош - түрк ааламынын ордолуу Ошуна айланды»
Көчмөн элдин духун, рухун ойгонткон салтанаттуу иш чаранын ачылышы сыйымдуулугу 12 миӊ кишилик борбордук стадиондо өттү. Кыргыз көчүнүн жүрүшү жана жигиттердин ат үстүндө ойноосу менен башталды. Көрүүчүлөр тарабынан кыйкырык-сүрөөндөр «азаматсыӊар» деген ураан, чакырыктар салтанаттын мыкты деӊгээлде уюштурулганынан кабар берип турду.
ЖКнын депутаты Айнуру Алтыбаева:
“Майрамга шаар тургундары да жакшы мамиле жасады”
- Ош мен үчүн дүйнөдөгү эӊ кооз, жүрөгүмө жакын шаар экенин айтып келем. Кыргызстандагы ичине өзгөчө элди, жаратылышты, маданиятты, энергияны камтыган өзгөчө шаар бул Ош болуп эсептелет. Андыктан “Түрк элдеринин маданий борбору” болуп Ош кабыл алынганына кубанып турам. Бул иш чарага мэр Таалайбек Сарыбашов командасы менен жакшы даярдык көргөн экен, чет элдик конокторду сыймыктануу менен “кош келиӊиздер!” деп тосуп алып жаттык. Ош тарыхый маданияттын, көптөгөн цивилизациялардын борбору экенине чет элдик коноктор гана эмес, кыргызстандык болуп туруп өзүбүз да дагы бир жолу ынандык. Жөө жүрүшкө өзүм катыштым, аны шаар тургундары өз эрки менен ээрчип кетишти. Чет элдик коноктор “силер азамат экенсиӊер, биз мындай жүрүшкө элге акча берип да чыгара албайбыз” дешти. Элдин майрамга болгон мамилесин да жогору бааладым.
“Түрксой” – түрк тилдүү элдердин материалдык, маданий мурастарын сактоо жана келечек муундарга өткөрүп берүү максатын негизделген эл аралык уюм. Буга чейин Казакстан, Түркмөнстан, Азербайжан жана Татарстандын шаарлары түрк дүйнөсүнүн маданий борбору аталган. 2018-жылдын декабрь айында Ош шаары 2019-жылы “Түрк дүйнөсүнүн маданий борбору” деп жарыяланган.
“Түрксойдун” башкы катчысы Дүйсен Касейинов салтанаттын алдында президент Сооронбай Жээнбековго түрк дүйнөсүнө кошкон салымы үчүн Ч. Айтматов атындагы “Түрксойдун” ардактуу төш белгисин тапшырды. Мындай төш белги буга чейин кыргыз жазуучусу Чыӊгыз Айтматовго жана анын бир тууганы Роза Айтматовага берилген. Кыргызстанда аталган төш белги мамлекеттик ишмерге биринчи жолу тапшырылды.
Дүйсен Касейинов:
“Ошко руханий оомат келди”
- Баарыбызды бириктирип, ырыскылаш кылган Ош шаарын кыргыз эли байыртадан эле ордолуу Ош деп атап келгенинен кабарым бар. Ошол ордолуу Ошко бул жылы руханий оомат келип отурат. Түрк маданияты эл аралык уюму Ошту түрк дүйнөсүнүн маданий борбору деп атады. Демек, кыргыздын Ошу эми түрк ааламынын ордолуу Ошуна айланды. Ошентип 3000 жылдан ашуун тарыхы бар Ош шаары түрк дүйнөсүнүн маданий борбору болгон башка түрк тилдүү шаарлардын катарын толуктады. Жыл аягына чейин Ош шаарында башка түрк тилдүү мамлекеттердин желеги желбирейт. “Түрксой” менен кыргыз элинин алакасы жылдан-жылга артып барат. Тарыхка бай, байыркы Ош шаарын түрк дүйнөсүнүн маданий борборлугуна сунуштаганы үчүн президент Сооронбай Шариповичке жана бүтүндөй кыргыз эллине рахмат айтам. Түрк дүйнөсүнүн биргелешкен ыр- күлкүсү жыл бою так бүгүнкүдөй бир жагынан тоодо, бир жагынан шаарда жаӊырып турат. Жоопкерчиликти моюнга алып, жогорку деӊгээлде өткөрүп бергени үчүн Ош шаарынын мэрине жана тиешелүү уюштуруучуларга ыраазычылык билдирем. Жогорку деӊгээлде өткөнүн көрүп, мындан ары башка өлкөлөр да ушинтип даярдай алышат бекен деген ойго кептелип турам.
Салтанат 10 мүнөткө созулган фейерверктин атылуусу менен жыйынтыкталды. Фестивалдын жогорку деӊгээлде өтүшүнө негиз түзгөн шаар мэри Таалайбек Сарыбашовго жана борбордук стадиондо өткөн сахналаштырылган концерттик программаны 1500 адамдын үстүнөн иш алып барып, жогорку деӊгээлде даярдаган режиссер, Кыргыз Республикасынын эмгек сиӊирген артисти, Б. Кыдыкеева атындагы мамлекеттик жаш көрүүчүлөр театрынын актеру Эгемберди Чалабаевге бали дейбиз.
Уулбү Каныбекова
Бактыгүл Калдарбай кызы
Фото: Сергей Лапушкин
Ата кесибин улантуу ар бир эле адамга буйруй бербейт. Гезитибиздин «Ата-бала» рубрикасынын бул жолку коноктору дарыгер Осумбековдордун үй-бүлөсү болду. Сыймыктуу кесипти аркалаган сыймыктуу ата-бала маеги назарыӊыздарда.
Байышбек Осумбеков, Ош облустук бириккен клиникалык ооруканасынын 2-хирургия бөлүмүнүн башчысы, медицина илимдеринин доктору, профессор:
«Облустук ооруканада 32 жылдан бери эмгектенем»
- Өзүм Кара-Суунун Жаӊы-Арык айылынан болом. Айылдагы Калинин атындагы мектепти 80-жылы алтын медаль менен аяктап, борбордогу медициналык окуу жайга тапшыргам. Ал кезде орто мектепти алтын медаль менен аяктаган адам бир эле экзаменди «5» ке тапшырсаокууга өтүп кетет, тапшыра албай калса калган 4 экзаменге да катышат эле. Химия сабагынан экзамен тапшыруу менен студент болуп калдым. Окуу жайды 1986-жылы аяктап, ординатурага калтырбай апам бул жакка алып баса берген. Ошко келип 1 жыл интернатураны өтөдүм. 32 жылдан бери Ош облустук бириккен клиникалык ооруканасында эмгектенип келем.
Алгач оорукананын жетекчилиги мени Москвага УЗИ аппаратында иштөө үчүн окууга жиберди. 1988-жылы ультра үн менен изилдөө жаатында түштүктөгү алгачкы адис мен болдум. УЗИ аппараты алгач онкология институтуна, андан кийин бизге келген. 32 жыл ичинде медицинанын ар тармагында иштеп, учурда 2-хирургияда бөлүм башчымын.
«Уулумдун медик болуусуна караманча каршы чыккам»
- Өзүм үч баланын атасымын. Руслан үй-бүлөдө экинчи перзентим. Улуу кызым турмушка чыгып, балдары менен алек. Русландан кичүү балам Кытайда билим алып, 11 жылдан бери ошол жакта. Буюрса, майда докторлук ишин коргоп келет деп күтүп жатабыз. Русландын медицина жаатында билим алуусуна караманча каршы чыктым. Анткени, өзү мектепте окуп жүргөн кезде чет тилдер боюнча республикалык олимпиадаларга катышып, 2-орундарга жетишкен. Мындан улам уулум тил жаатында кесип тандайт деп ойлоп жүргөм. Окууга тапшыраарга келгенде медик болом деди. Каршылык кылсам болбой, өзүнүн кызыгуусу менен медицина факультетине тапшырган.
«Алгачкы жасаган операциясы 18-20 мүнөттө аяктаган»
- Русланга «онколог бол, заман, медицина ушул кесипти талап кылып жатат» дедим. Бир жума ал жакта жүрүп келип «мен хирург болом же медицинаны таптакыр таштайм» деп мага талап койду. Айласыздан хирургияга алып келдим. 2011-жылы окууну аяктаган, ошондон тарта менин колумда дарыгер болуп эмгектенет. Алгач келгенде УЗИ жаатында билим ал деп ушул тарапты үйрөнүп бир жыл жүрдү, Европанын бир топ мамлекеттеринде тажрыйба топтоп келди. 3 жыл УЗИ аппаратында иштетип андан соӊ хирургияга кабыл алдым.
Жалгыз өзү операция жасап калганга чейин колума келген бардык жаштар мени менен 100дөн ашуун операцияга катышып, андан соӊ өз алдынча операция жасоого уруксат алышат. Ошол жаштардын катарында Руслан да 100дөн ашуун операцияга катышты. Азыркы жаштардын колу аябай жеӊил, анан бир нерсеге бат үйрөнүшөт. Русландын алгачкы жасаган операциясы аппараттын жардамы менен 18-20 мүнөттө аяктаганы эсимде.
«Колуӊдан иш алат деген ушул болсо керек…»
- Пункция - бөйрөк, боор, өттөгү ириӊдерди операция кылбастан убактылуу ооруну басаӊдатуучу дары менен экрандан карап сордуруп алабыз. Бул процессти азыркы күндө Руслан жасап жатат. Колуӊдан иш алат деген ушул болсо керек. Колумдагы 11 дарыгердин бири уулум Руслан. Аны ишке алып жатканда «эл катары жүрөсүӊ, бир ишти аткарбай элдин алдында уят кыла турган болсоӊ иштен кетесиӊ» деп талап койгом. Кудайга шүгүр, 8 жылдан бери бирге иштеп келе жатабыз, тартип бузуп же эскертүү ала элек. Башка дарыгерлер сыяктуу кезек күтүп, эшигимди тыкылдатып уруксатым менен гана кирет. Иште кол алдымдагы мыкты дарыгерим болсо, үйдө балам.
«Чет өлкөдөгү конференцияларга Русланга көп чакыруу келет»
- Мектепте окуп жүргөндө чет тилин жакшы өздөштүргөн. Ошол үчүн ага чет жерге барып окуп келүү жеӊил болот. Биз жашыбыз өтүп калганга тилди да үйрөнө албайбыз, үйрөнсөк да татаал процесс. Чет өлкөлөрдө өтө турган эл аралык конференцияларга мага караганда Русланга чакыруулар көп келет. Бир ирет Казань шаарына эл аралык конгресске баруу үчүн экөөбүз теӊ документ тапшырдык, жыйынтыгында балама чакыруу келип, мен калып кеттим. Тил билүү бул артыкчылык экен.
Руслан Осумбеков, УЗИ бөлүмүнүн башчысы:
«Атам медицинага болгон сүйүүмдү бала кезден ойготкон»
- Кичине кезимде атамдын жумушуна кошо келип-кетип жүрчүмүн. Ошол себептенби же генимде барбы медицинага аябай кызыкчумун. Чоӊойсом атамдай дарыгер болом дечүмүн. Анын билген нерсесин алып калайын деп тилек кылар элем. Жумушта жолумдан чыкса жетекчи катары кабыл алып, сүрдөп кетем. Кээде үйдө атам сырттан кирип келсе да ордумдан тура калам. Ар бир эркек бала атасынан сестенип турат эмеспи. Эми элестетиӊиз, үйдө да, иште да ата менен чогуу жүргөндү:)
«Кадамды жети ойлонуп, бир таштоого туура келет»
- Жумуштун өзүнүн орду бар. Күн сайын оорукананын астанасын аттагандан кийин атама Байыш Зияйдинович деп кайрылам. Yйгө барганда кадимки ата. Элге эмгеги сиӊип, аты аталган кишинин уулу болуу кыйын. Бир ката кетирсеӊ анын атын кошо булгайсыӊ. Топтогон аброюн, жакшы аталган атын жок кыласыӊ. Ар бир кадамды жети ойлонуп, бир таштоого туура келет. Мени ар убак «баласы кандай иштейт экен? Бир нерсени билет бекен?» деген сөздөр ээрчип жүргөнсүй берет. Элдин атама болгон урмат-сыйын көрүп, аны дагы да кадырлашты үйрөндүм. Жоопкерчилик деген кандай экенин эӊ жакшы өздөштүрдүм.
«Атамын көз алдында бир нерсени туура эмес кылып коюудан корктум»
- 2015-жылы атамын көзөмөлүндө бейтапка операция жасап, өтүнөн таш алгам. Аябай толкунданып, колдорум бир аз титиреп, бир нерсени туура эмес кылып аламбы деген ой мээмди ээлеген. Улам убакытты карай берген окшойм, атам «шашпай жаса, башкысы тез бүтүү эмес, жакшы жыйынтык» деген.
«Ушул кишиге уул кылган кудайга шүгүр»
- Чоӊ кызым азыртадан тиш дарыгери болом дейт. Балдарымдын арасында менин жолумду жолдогон бирөө болуусун колдойм. Медицинада ага атам сыяктуу мыкты устат болууга өзүмдү даярдап келем. Yй-бүлөдө атамдай ата, медицинада да атамдай врач болууну каалайм. Өмүр бою бирге жашасам да күндө атамдан жаӊы нерсе үйрөнөм. Бош отурганды жактырбайт. Кантип туура эс алууну да билет. Эс алганча адам өзүн өнүктүрүүсү керек дейт. Активдүү жашоону жакшы көрөт. Аӊчылыкка кызыгат, кыш мезгилинде дем алыш күндөрү бизди тоого алып чыгып кетет. Мени ушул кишиге уул кылган кудайга шүгүр.
Элира
Чынтемир кызы
Бул апта шаардагы №1 стоматологиялык эмканасында болуп кайттык. Аталган эмканага кайрылган жарандардын санынын көптүгүн кезекте тургандардан эле байкоого болот. «Ош шаарынын мэри Таалайбек Насирбековичтин алкышына татыдык» деген эмкана кызматкерлери 44 миӊден ашуун жаранга бекер стоматологиялык жардам көрсөтүп келет.
Эмкана тууралуу…
Ош шаардык №1 стоматологиялык эмканасы 1982-жылы ишке кирген. Кийинчерээк шаар тургундарынын саны өскөнүнө байланыштуу экинчи стоматологиялык эмкана ачылган. Шаар боюнча каттоодо тургандардын саны 253 миӊ болсо анын 121 миӊ калкын аталган эмкана тейлейт. Эмкананын башкы дарыгеринин айтымында, акыркы 5-10 жылдын ичинде бүт жабдыктар жаӊыланып, элди заманбап тейлөөнү камсыздаган. Жалпысынан 138 кызматкер эмгектенет. Анын 58и дарыгер болсо, калганын чарбалык кызматкерлер, кенже мээрбан айымдар жана тиш усталары толуктайт. Эмкана мамлекеттик кепилдик фондунун программасынын негизинде бир жылда 20 миӊ 10 жашка чейинки балдарды, 4 094 кош бойлуу аялдарды жана 250 пенсия жашындагы жарандарды акысыз тейлешет.
Талантбек Тороканов, башкы дарыгер:
«Кызматкерлерге бүт шарттар түзүлгөн»
- Акыркы 10 жылда эмкананын түп тамыры менен өзгөрттүк десем адашпайм. Бир эле ичи, жумуш бөлүгү гана эмес, сырткы бөлүгү да өзгөрүп, жашылдандыруу ишин колго алганбыз. Шаар тургундары билсе керек, мурун эмкананын астында тосмо жок болчу. Соода түйүндөрү көбөйүп, биз артта калып кеткен элек. Алардын баарын алдыртып, тосмолорду орнотуп, арча, гүлдөрдү эгип, бүгүнкү күндө сырттан келген конокторго да жагымдуу шартты түзгөнбүз. Албетте, мамлекеттик ишкана болгон соӊ мамлекет кызматкерлерибиздин маянасын гана төлөп берет. Калган чарбалык бөлүк, оӊдоп- түзөө, кызматкерлердин формасын, медикамент жана башка коммуналдык төлөмдөрдүн баарын өзүбүздөн чыгарабыз. Учурда кызматкерлердин иштөөсүнө бүт шарттар түзүлгөн. Ар бир иш бөлмөгө дарыгердин кийимин жана жабдыктарды коюучу эмеректер орнотулган. Андан сырткары тиш дарыгерлерине күнүнө бир литрден сүт, айран берилет.
«Шаардагы биринчи даражадагы эмкана…»
- Шаарда каттоодо турган жарандардан сырткары оор абалда келген жарандарга да биринчи медициналык жардам көрсөтүү шарттары каралган. Негизинен, шаар калкынын 50%ын тейлейбиз. Анын ичинен 44 200дөн ашуун жаран акысыз каралат. Булар кош бойлуу аялдар, 10 жашка чейинки балдар жана пенсия курагындагы жарандар. Бир жылдык аталган план жыл сайын толугу менен аткарылат. Акырындык менен көрсөтүлгөн жакшы жыйынтыктардын негизинде шаардагы биринчи даражадагы эмкана аталганбыз. Союз убагындагы кресло, жабдыктар бүт заманбап талабына ылайыкталып жаӊыланган. Толук оӊдоп-түзөөдөн өткөрүлүп, жарандардын сапаттуу медициналык жардам алуусуна мүмкүнчүлүктөр түзүлгөн. Биздин имарат көп кабаттуу үйдүн биринчи кабаты болгондугуна байланыштуу жашоочулар менен биргеликте үйдүн сыртын сырдап алдык.
«Кечки медициналык жардам көрсөтүү кызматы ишке кирди»
- Биздин эмканада дарыгерлер эки бөлүк менен иштешет. Биринчи бөлүгү эрте мененки жети жарымдан 12ге чейин иштесе, экинчи бөлүк бирден алтыга чейин иштешет. Мындан сырткары өзүм шаардын башкы стоматологу катары, тез жардам бекетинде кечки стоматология жоктугуна байланыштуу биздин эмканада кечки стоматологиялык жардам көрсөтүүнү ишке киргизгенбиз. Кечки саат алтыдан баштап он бирге чейин кадимки күндүзгүдөй стоматологиялык жардам ала алышат. Бул кызмат биздин эмканада гана иштейт. Башында көпчүлүк көнбөй жүрүшкөн. Азыр кадимкидей эле кайрылгандардын саны өстү.
Чынара Кулмаматова, тиш дарылоо бөлүмүнүн башчысы:
«Атам тандаган кесип мени өкүндүрбөдү»
- Бул эмканага келип иштеп калганыма быйыл 19 жыл болот. Медицина тармагын атамдын сунушу менен тандап калгам. Бирок, эч качан өкүнбөдүм. Түрдүү инсандар менен маектеш, кесиптеш, дос кылган кесибимди чынында сыйлайм. Элдин үмүтүн, аларга ден соолугуна кам көрүүсү керек экенин жеткирүүнү ушул кесип аркылуу үйрөндүм. Ден соолук ооздон башталат дегендей эле, ар бир жарандын дени сак болушунда туура тамактанып, тишти таза кармоосу өтө маанилүү. Акыркы учурда тишке сулуулук үчүн болсо да кам көргөндөрдүн саны өскөнү кубандырат. Анткени, көп адам маани бербегени менен тиш ооруларынан улам организмде көп оору пайда болот. Баланын дени сак, тиши бүтүн болушу үчүн эне кош бойлуу кезинен кам көрүшү керек. Туура тамактануу организм үчүн гана эмес, тиш үчүн да маанилүү роль ойнойт. Ошондуктан бизге келген ар бир жаранга алгач ооруну алдын алуу тууралуу кеӊеш берүүгө умтулабыз.
Гулия Кошбаева, башкы медайым:
«Дары - дармекке жылына бир жарым миллион сом акча коротулат»
- Биз союз мезгилинде окуп, башкача тарбияланып калдык. Ушул жерде иштеп пенсияга чыктым. Ошентсе да, жумушка жоопкерчиликтүү карап, таӊ атпай ишке келип, кечинде убагында кетем. Балдарым «апа, сиз жумушуӊузду бизден да катуу жакшы көрөсүз» деп калышат. Башкы мээрбан болуп иштегениме быйыл 5 жыл болот. Эмкананын дары-дармегин, кызматкерлердин формасын, сүт азыктары менен камсыздоо иши менин мойнума жүктөлгөн. Акыркы убактарда эмканада бардык шарттар түзүлүп, атүгүл кызматкерлердин үстүнө кийчү ак халаттарынан бери камсыздап калдык. Жылына тендер жарыяланып, уткан компания менен келишимдин негизинде иштейбиз. Бир жылда дары-дармектердин өзүнө эле бир жарым миллион сом акча каражаты коротулат.
Бактыгүл Калдарбай кызы
Фото: Сыдык Токонов
Дильбар Кадермятова, Гапар Айтиев атындагы балдардын көркөм сүрөт мектебинин жетекчиси: «Сүрөтчүлөрдү окутуп чыгарабыз»
Вторник, 23 Апрель 2019 05:09 Автор Бекмурат
Ош шаарындагы Гапар Айтиев атындагы балдардын атайын орто көркөм сүрөт мектеби жыл сайын искусствонун көркөм колдонмо өнөрлөрүнүн жумалыгын өткөзүп келишет. Анда 1-класстан тартып 9-класска чейинки окуучулар алган тапшырмаларына жараша көргөзмөлөрдү уюштурушат.
«Бизде 200 окуучу билим алат»
- Гапар Айтиев атындагы балдардын атайын орто көркөм сүрөт мектеби 1980-жылы ачылган. Ошондон тартып ушул күнгө чейин сүрөт тармагына кызыккан балдарга билим берип келебиз. Учурда 200 окуучу билим алат. Окуучулардын баары Ош шаарындагы мектептерде окуган балдар. Сабактан кийин кошумча сүрөт тартуу боюнча билим алып келишет. Биздин мектеп сүрөт мектеби болгондуктан 1-класстан баштап 9-класска чейинки окуучуларга живопись(көркөм сүрөт искусствосунун негизги түрлөрүнүн бири), графика (жазуу, чийүү, сүрөт тартуу), скульптура (көркөм өнөрдүн бир түрү), пленер(сырта туруп сүрөт тартуу), кол өнөрчүлүк, архитектура боюнча билим алышат.
«Искусствонун көркөм колдонмо өнөрлөрүнүн жумалыгын жыл сайын өткөрөбүз»
- Искусствонун көркөм колдонмо өнөрлөрүнүн жумалыгы 1958-жылы негизделген. Ошондон тартып көркөм өнөр тармагында иштегендер бир жума майрамдык көргөзмөлөрүн өткөрүшөт. Мында ар бир көркөм өнөр менен эмгектенген адамдар өздөрүнүн отчетторун, көргөзмөлөрүн көрсөтүшөт. Биздин мектепте 11- 18-апрелде Ош –Түрк дүйнөсүнүн маданий борбору болгондугуна байланыштуу түрк элинин каада-салттары, үрп-адаттары, оюндары, бийлери көргөзүлдү. Андан сырткары өзбек,тажик, татар, азербайжан улуттары боюнча да маалыматтар айтылды. Искусствонун көркөм колдонмо өнөрлөрүнүн жумалыгына жыл сайын өзүбүздө иштеген мугалимдер, окуучулар катышып, жогорку деӊгээлде өткөрүп келебиз.
«Окуучу айына 437 сомдон төлөйт»
-Биздин мектепке окуучуларды кабыл алуу үчүн 1-класстан тартып окуусу шарт эмес. Эгерде 7-класста окуган бала бизге кайрылса экзамен тапшыртып, сүрөт тарттырып көрүп, деӊгээлине жараша класска киргизебиз. Учурда ар бир окуучу айына 437 сомдон төлөп окушат. Сүрөт тартуу үчүн керектелүүчү пластилин, карандаш, ак кагаз, краска, кыл калемди ата-энелер өздөрү алып беришет. Окуучулардын тарткан сүрөттөрүн көргөзмөлөргө алып барабыз. Ал эми окуу тартиби эрте менен мектепке барган балдар түштөн кийинки сабакка катышышат, түштөн кийин мектепке баргандар эрте менен сабакка келишет. 1-2-класстар жумасына 2 жолу келишет. Калган 3-класстан 9-класска чейинки окуучулар жумасына 3 жолудан 4- 5 сааттан окуп, билим алат. Бизден окуусун аяктаган балдар-кыздар архитектурага, кол өнөрчүлүк кесиби боюнча жогорку окуу жайына тапшырса кыйналбай окуйт.
«Сүрөт тартуу тармагын өнүктүрүүгө аракет кылабыз»
-Бизде иштеген мугалимдер өздөрүнүн тарткан сүрөттөрүн көргөзмөгө коюп, иш чараларды уюштурушат. Жыл сайын Ош мамлекеттик университетинде билим алган студенттер практикага биздин мектепке келишет. Айрым бүтүрүүчүлөрүн жумушка да алганбыз. Андан сырткары бизден билим алып кеткен бүтүрүүчүлөрдүн дипломдук иштерине тарткан сүрөттөрүн мектепке сыймыктануу менен илип койгонбуз. Жыл сайын 12 же 15 окуучуну мыкты сүрөтчү кылып чыгарабыз. Андан кийинки жашоолоруна багытты өздөрү тандашат. Биз ар убак окуучуларга жакшы билим берип, сүрөт тартуу тармагын өнүктүрүүгө аракет кылабыз.
Батма Суранова
«Төрөлгөндөн баштап эле түтүктүн жардамы менен сүт ичүүдө, эне болуп эмизе албай отурам» деп боздогон эне бүтүндөй кыргыз элинен жардам сурап кайрылат. Ушул жылдын 28-февралында Айлин таӊдайы жок төрөлгөн. Апасы Токтокан Абышованын айтымында, дарыгерлер боюнда бар кезинде нышан төрөлөрүн эскертишкен. Жаш үй-бүлөнүн Айлинден чоӊ үч уулу бар.
«Дарыгерлер айтканда ишенген эмеспиз»
- Кызым төрөлгөндө эле жандандыруу бөлүмүнө алышкан. Бир жума ооруканада жаттык. Таӊдайы жоктугуна байланыштуу өз алдынча эме албайт. Жасалма жол менен сүт беребиз. Боюмда бар кезинде УЗИде нышан төрөлөрүн айтышкан. Бирок, адашып калышы мүмкүн деп ишенген эмеспиз. Төрөлгөндөн кийин оозунун үстүӊкү бөлүгүндө тырык жана таӊдайы жок экенин билдик. Боюмда барында сасык тумоологон элем. Дарыгерлер ошондон деп айтышты.
«Беш-алты айында операция жасайбыз дешкен»
- Ооруканадан чыккандан кийин кызымды каттоого алышкан. Нышан, таӊдайы жок төрөлгөн наристелерди атайын каттоого алып, кезеги келгенде операция кылышат экен. Бизге кызым 5-6 айлык болгондо операция жасайбыз дешкен. Бирок, биз сыяктуу каттоодо турган балдардын ата-энелери ар кандай шылтоолорду айтып, кезекти жылдыра берерин айтышты. Ошентип жылдырып отуруп бир жашка чыгып калган наристелерди көрдүк. Биз кызымдын бир жашка чыгышын күтө албайбыз. Себеби, сүттү өз алдынча иче албагандыктан көп кыйналат. Ушундан улам чет өлкөгө кайрылып көрүүнү эп көрдүк. Кызым төрөлгөндөн кийин социалдык тармак аркылуу чет элдик дарыгерлерден кеӊеш сурап, консультация алчумун. Инстаграм тармагынан корей улутундагы айым менен таанышып калган элем. Ал дагы кызына Орусиядан операция жасаткан экен. Бизге да сунуштап, мыкты жасарын айтты. Орусиядагы тааныштарга дайындап, кызымдын анализдерин жиберсек операция кылууга болот деген жооп алдык. Жалпы 200 миӊ сом акча каражаты керектелет экен.
«Кайрымдуу инсандардан жардам суроого мажбурбуз»
- Жолдошум такси айдайт. Мен үйдө балдарым менен отурам. Кызымдын кыйналганын карап отуруп бир жашына чейин күтүп тура албадык. Шаарда батирде турабыз. Туугандар колунан келген жардамын беришүүдө. Операциясы эртерээк жасалып калуусун көксөп кыргыз элинен жардам суроого мажбур болдук.
Наристеге жардам берүүнү каалаган инсандар 0708527212 ЭлСОМ номуруна акча которуп же байланышсаӊыздар болот.
Борбордук стадионду оӊдоого 12 миллион сом жумшалды
Понедельник, 15 Апрель 2019 04:21 Автор Бекмурат
20-апрель күнү «Ош шаары – Түрк дүйнөсүнүн маданий борборунун» ачылышы өтөт. Эл аралык деӊгээлдеги салтанатка калаанын борбордук аянтын, А.Сүйүнбаев атындагы борбордук стадионду, Алымбек Датка эс алуучу жайын жана илимий конференция өткөрүлүүчү ОшМУнун башкы кеӊсесин оӊдоп-түзөөдөн өткөрүү иши жүргүзүлүүдө. Бүгүнкү күндө Ош шаары ачылышка 90 пайыз даяр.
20 жылданкийиноӊдолупжатканстадион
Акматбек Сүйүнбаев атындагы борбордук стадион 1960-жылы курулган. 12 миӊ кишиге ылайыкталган стадион акыркы жолу 2000-жылы Оштун 3000 жылдыгын өткөрүү алдында косметикалык оӊдоп-түзөөдөн өткөрүлгөн. Андан бери быйыл Ош шаары Түрк дүйнөсүнүн маданий борборунун ачылыш аземине карата 70 пайыздык капиталдык оӊдоп-түзөөдөн өткөрүлүп жатат. Шаар мэри Таалайбек Сарыбашовдун жеке тапшырмасы менен жана жергиликтүү ишкерлердин колдоосу менен стадионду оӊдоп-түзөө иштери 90 пайызга бүткөрүлдү. Жалпысынан 12 миллион сом акча каражаты жумшалган. Ош шаардык мэриясынын шаар куруу жана муниципалдык менчик бөлүмүнүн башчысы Алтынбек Пирматов аткарылып жаткан иштер тууралуу буларга токтолду:
«Стадион конокторду тосуп алууга даяр»
- Ачылыш аземге даярдыктар катуу болууда. Ачылышты дал ушул стадиондо өткөрүү планы каралгандыгына байланыштуу борбордук стадионду толук оӊдоп-түзөөдөн өткөрүүнү колго алганбыз. Расмий коноктор отуруучу жайлар, сырткы фасаддардын көрүнүшү, кире бериштеги арканы, коноктор отуруучу отургучтарды, чуркоочу жолду жана дааратканаларды толук оӊдоо иштери аткарылды. Азыркы учурда сызыктарды түшүрүү, тосмолорду сырдоо иштери жүрүп жатат. Эӊ негизгиси «маданият ажатканадан башталат» дегендей борбордук аянттагы үч ажаткананы да толук оӊдоп-түзөөдөн өткөрдүк. Борбордук стадион 12 миӊ кишиге ылайыкталган. Бүгүнкү күндө оӊдоп-түзөө иштеринин 90 пайызы аткарылды. Буюрса, 15-апрелде толук бүткөрүлүп, пайдаланууга берилет.
«Түнкү жарыктандыруу иштерине өзгөчө көӊүл бурулду»
- Түнкү жарыктандыруу иштерине өзгөчө көӊүл бурулду. Жарык берүүчү чырактарды атайын Орусиядан буюртма менен алдырып жатабыз. Эки-үч күндө келип калат. Бул иштер демөөрчүлөрдүн жардамы менен бүтүүдө. Жеке курулуш компаниялары: «Эмаком», «Ихлас», «Галерея», «Визион», «Сынташ», «Аквапласт», «Амантур сервис» көмөк көрсөтүшүп, элге жагымдуу маанай тартуулоого шарт түзүп беришүүдө. Шаардыктарга колдон келишинче шарт түзүп бергенге аракет жасайбыз. Баарын бир күндө чече албасак да тынымсыз аракетте болушубуз керек. Шаар жалпыбыздыкы. Биз да ишкерлерди колдойбуз. Шаардык мэрия эл үчүн иштейт. Быйылкы жылы бир топ пландарды ишке ашырабыз.
Аман Ибраев, шоумен:
«Шаар жетекчилигине баа бердим»
- Негизи шаарыбыздын тарыхында өзгөрүүлөр болуп, жаӊыланууга, тарыхыбызды таанытууга мүмкүнчүлүктөрдүн түзүлүп жатканы Ош шаарынын тургуну катары мени кубантты. Анын ичинен борбордук стадиондун оӊдолуп жатышын угуп чынында ыраазы болдум. Маданий иш чараларда түнкү жарыктандыруусу жок кыйналчубуз. Концерттерде, футбол ойногон учурларда караӊгыга калбай бүтүрүүгө аракет кылчубуз. Стадиондун оӊдолуп, түзөлүшү шаар үчүн алдыга жылуунун негизги иштеринин бири. Чоӊ иштерди аткарууда калаа жетекчилигине баа бердим. Эл аралык деӊгээлдеги масштабдуу иш чаралар өтүү алдында турат. Мындай саамалыктын болуусу дүйнөдө Ош деген шаар бар экенин даӊазалоого өбөлгө болмокчу. Шаар жетекчилигинин мындан аркы иштерине да ийгиликтерди каалайм.
Ибрагим Балтабаев, шаар тургуну:
«Ош – эӊ байыркы жана өнүккөн шаар»
- Ош шаары – адамзат тарыхында эӊ байыркы шаар, ошону менен катар эле өнүккөн шаар десек болот. Бир эле стадион менен токтоп калбай бүт объектилер оӊдолушу керек. Шаар мэри алкышка татыктуу иштеп жатат. Шаарга түшкөн сайын өзгөрүүлөрдү байкап калам. Ушул багыт менен кетсе Ош өнүккөн шаарлардын катарын толуктарына ишенем. Түрк дүйнөсүнүн маданий борбору аталышынын дагы көп жакшы жактары бар. Мүмкүнчүлүктү пайдаланып калышыбыз керек.
Асылкан Турдубаева, шаар тургуну:
«Оштун ооматы ачылды, пайдаланалы…»
- Интернет желелеринен стадиондун оӊдолгонун көрүп кубандым. Анткени быйыл кыргыз футболу жаӊы тепкичке көтөрүлүп, ага кызыккан жаштардын саны өстү. Мындай учурда жаштардын көӊүлүн алып, аларга шарт түзүп берүү келечекке пайдубал куруу дегендик. Демек, бул жаатта Ош шаары алдыда экенибизди далилдедик. Ош шаарынын ооматы ачылып, мыкты жетекчилер келүүдө. Муну шаар тургундары колдоп, пайдаланып калышыбыз керек.
Бактыгүл Калдарбай кызы
Подробнее ...
Дайджест---------------------------------
ЖЕР ТИТИРӨӨ КАЙСЫЛ АЙМАКТАРДА, КАНЧА БАЛЛГА ЖЕТТИ
Среда, 18 Ноябрь 2015
Спорт
Элзада Момунжанова, Азия чемпиону: «Эгер балдар тийишсе, анда өзүмдү коргой алам»
Маданият
Эламан Жалалов, обончу: «Өзүӊө ишенсеӊ, элди алдабай жандуу үн менен концерт берсе болот»
Интервьюлар---------------------------
Бюджет, экономика жана өнөр-жай маселелери боюнча туруктуу депутаттык комиссиясынын мүчөсү Илгиз Капаров: «Кыргызстанды башка өлкө менен теӊей албайм»
Понедельник, 27 Август 2018
Сурамжылоо-----------------------
Ош шаарынын тазалыгына кандай баа бересиз?
Добуштардын саны:: 38
Билим берүү-----------------------
Доор жана басма сөз
Понедельник, 16 Ноябрь 2015
-
ЧЫҢГЫЗ АЙТМАТОВДУН ААЛАМЫ
Понедельник, 12 Декабрь 2016 -
Сарык оорусу
Понедельник, 11 Сентябрь 2017 -
Кесипти туура танда, бүтүрүүчү!
Понедельник, 23 Май 2016
-
Саламатсызбы! Мен 19 жаштамын 17 жашымда суучечек оорусу менен Ооругам. А бирок азыр дагы ушул ...
-
Айсалкын эже менин кызым ооруп калды суу чечек оорусу менен сут ичсе болобу жашы 2 де ???
-
Сокур ичегигини.опера циия сыз айыктырса болобу?
-
Эрте келген турналар повестине дилбаян жазуу керек
Ош шамы коомдук-саясий гезити
Толугу менен...